wersja na telefon wersja angielska
Nowa cywilizacja, która wyłoniła się we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, wiele zawdzięczała starszym tradycjom bliskowschodnim i egejskim. Nigdy nie miała charakteru monolitycznego, a u kresu swoich dni osiągnęła bardzo zróżnicowany charakter.
Granice zewnętrzne kultury greckiej rozmywały się na przedpolach Azji, Afryki, barbarzyńskiej Europy i stepów południowej Rosji. Choć odmienność cywilizacji śródziemnomorskiej nie ulegała wątpliwości, zawsze obecne w niej były także wpływy innych tradycji, które w dużej mierze wpłynęły na jej kształt.
Cywilizacja śródziemnomorska wykazywała znaczną różnorodność form życia politycznego i skłaniała się ku eksperymentom. Inne kultury zachowały ciągłość religii i ideologii. Zaś cywilizacja śródziemnomorska wyszła od tradycji rodzimego pogaństwa, a kończyła, ulegając egzotycznemu importowi - jakim było chrześcijaństwo. Za sprawą tej zasadniczej przemiany cywilizacja śródziemnomorska wywarła istotny wpływ na dalsze dzieje.
O kształcie cywilizacji śródziemnomorskiej zadecydowało w dużej mierze położenie geograficzne. Pomimo dużych rozmiarów i zróżnicowania zamieszkujących je ludów, obszar Morza Śródziemnego stanowi jednolity rejon geograficzny. Morze stanowiło podstawowy łącznik. Na jego brzegach rozwinęła się cywilizacja posługująca się kilkoma językami ludów nadbrzeżnych.
Gospodarka opierała się głównie na uprawie pszenicy, jęczmienia, oliwek i winorośli, konsumowanych głównie na miejscu. Żegluga ułatwiała jednak wymianę dóbr, dlatego nad Morzem Śródziemnym powstały wyspecjalizowane ośrodki handlowe. Żegluga ułatwiała także sprowadzanie metali z innych obszarów.
Ekspansja nadbrzeżnych ludów stworzyła nowy świat. Powstałe cywilizacje prowadziły podboje, lecz nie skupiały się na kolonizacji. Uwaga tworzących je ludów skupiała się przede wszystkim na zaspokojeniu najważniejszych potrzeb.
Jednak w przypadku cywilizacji śródziemnomorskiej wyraźne jest tempo i dynamika rozwoju, które sprawiły, że Grecy uprawiali zboża na terenach Rusi, sprowadzali cynę z Kornwalii, budowali drogi na Bałkanach, używali przypraw, sprowadzanych z Indii i jedwabiu z Chin.
Po raz pierwszy w historii starożytnego świata powstają dzieła historyczne. Już w 500 roku p. n. e. tradycja literacka jest w pełni rozwinięta. Reprezentują ją: epika, dramat, liryka, dzieła historyczne i epigramaty.
Przekazy pisemne spisane są w dwóch językach powszechnie używanych w świecie śródziemnomorskim: greckim i łacińskim. To dzięki greckiemu i łacińskiemu piśmiennictwu, ludzie późniejszych epok poznali tę cywilizację i nazwali ją "kulturą klasyczną".
Świetność i potęga klasycznej cywilizacji śródziemnomorskiej fascynowała od zawsze i fascynuje nadal. Także niektórzy z jej przedstawicieli uznawali swoje czasy i swoją kulturę za coś nadzwyczajnego.
Cywilizacja klasyczna była czymś wyjątkowym. Wyznaczała standardy i kształtowała idee, techniki i instytucje, na których miała budować przyszłość. Zasadniczo rzecz biorąc, jedność cywilizacji śródziemnomorskiej odkryta przez jej spadkobierców miała charakter duchowy.
Osiągnięcia epoki klasycznej tworzą całość, która dała podwaliny współczesnym państwom. Dlatego też epoka klasyczna jest dla nas czymś uchwytnym i zrozumiałym.
Zasadniczą rolę w tworzeniu tego świata odegrali Grecy, którzy w większej mierze niż jakikolwiek inny naród zadecydowali o jego dynamice i ukształtowali jego dziedzictwo. Poszukując doskonałości zadecydowali o tym, jak pojmować ją będą ludzie późniejszych epok. Trudno przeceniać wagę ich osiągnięć. Stanowią one najważniejszy z elementów procesu, który ukształtował cywilizację śródziemnomorską.
"Azja wschodnia i Grecja klasyczna", John M. Roberts, Ilustrowana Historia Świata tom II, wyd. Świat Książki, Warszawa 1999
Zobacz także:
Strona główna
Historia Grecji
Homer i jego dzieła
Demokracja
Architektura Grecji
Wojny greckie
Powstanie świata
Wierzenia Greków
Mity greckie
Sparta
Aleksander Wielki
Filozofowie
Pitagoras
Tales z Miletu
Monety greckie
Bogowie i boginie
Mity i legendy
Wojna peloponeska
A może potrzebujesz materiałów do wypracowania z historii? Zobacz:
Pomoc z matematyki
Rozwiązane zadania i przykłady z matematyki
Pomoc z fizyki
Rozwiązane zadania z fizyki