Wieki ciemne

Troja

Przypuszczam, że dla większości osób pierwsze skojarzenia ze słowem Troja to "Iliada" Homera, a także słynny "koń trojański". Jednak warto zaznaczyć, że Troja to starożytne miasto, a właściwie 9 miast, istniejące przez kilka tysiącleci od wczesnej epoki brązu, aż po okres Bizancjum.

Przez wiele wieków Troja była legendą i wielu naukowców podawało w wątpliwość czy miasto z poematu Homera istniało w rzeczywistości. Zainteresowanie archeologów Troją nasiliło się w drugiej połowie XIX wieku.

Położenie miasta

Ruiny miasta, które uznaje się, że niegdyś było Troją, znajdują się na wzgórzu Hisarlik w obecnej Turcji. W starożytności obszar ten określano jako Azja Mniejsza.

Troja powstała u wybrzeży morza Egejskiego, tuż przy Dardanelle. W starożytnym świecie cieśnina ta znana była jako Hellespont. Było to położenie strategiczne, umożliwiające kontrolowanie handlu drogą morską. Dlatego też miasto wielokrotnie stawało się przedmiotem ataku władców starających się o zwiększenie swoich wpływów w tym obszarze.

Wojna trojańska

Przypuszcza się, że wydarzenia opisane w “Iliadzie” mogły mieć miejsce w XIII lub XII wieku przed naszą erą. O zdobyciu i zniszczeniu Troi przez wojska Spartan i Achajów piszą starożytni historycy, m. in. Herodot.

Warto podkreślić, że starożytni Grecy i Rzymianie uważali wojnę trojańską za wydarzenie historyczne. Jednak później, przez wiele wieków nie było zgodności co do tego, czy Troja rzeczywiście istniała czy jest tylko legendą.

Schliemann i odkrycia archeologiczne

Prawdziwym przełomem okazały się badania przeprowadzone przez niemieckiego archeologa Heinricha Schliemanna w latach 1871 - 73 oraz 1878 - 79. Odkopał on ruiny kilku miast, pochodzące z różnych czasów od epoki brązu po okres rzymski. Z jego badań, a także dalszych prac wynika, że Troja to właściwie 9 miast. Każde kolejne miasto było wznoszone na ruinach poprzedniego. Najstarsze z miast datuje się na około 3000 - 2600 przed naszą erą.

Mówiąc o odkryciu Troi należy wspomnieć też o dwóch innych naukowcach, którym tak naprawdę Schliemann powinien zawdzięczać swój sukces. W 1822 roku szkocki dziennikarz Charles Maclaren wskazał wzgórze Hisarlik jako miejsce historycznej Troi. Niestety jego praca spotkała się z brakiem zainteresowania ze strony współczesnych mu naukowców.

Troją zainteresowano się dopiero niemal 50 lat później. Brytyjczyk Frank Calvert, przebywający wówczas w Turcji, prowadził badania w regionie Hisarlik na 7 lat przed przybyciem Schliemanna. Calvert nie miał jednak wystarczających funduszy na dokopanie się do ruin z epoki brązu. Przypuszczalnie z tego powodu dał zgodę Schliemannowi na dalsze prace. Jednak Schliemann przypisał odkrycie Troi wyłącznie sobie, a wkład Calverta przez długi czas pozostawał niezauważony.

Lista UNESCO

Ruiny Troi na wzgórzu Hisarlik zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1998. Jest to jedno z najsłynniejszych wykopalisk archeologicznych na świecie. To miejsce, gdzie zetknęły się ze sobą cywilizacje Azji Mniejszej i Śródziemnomorska. Dzięki utworom Homera to także źródło inspiracji twórców wszystkich epok, aż po dziś dzień.

Legendy nawiązujące do Troi

W starożytnym świecie wiele ludów przypisywało sobie trojańskie pochodzenie. Starożytni Rzymianie wierzyli, że założyciele Rzymu Remus i Romulus wywodzili się od trojańskiego księcia Eneasza. Jego losy opisał Wergiliusz w poemacie epickim “Eneida”.

Nawiązania do Troi można spotkać również w legendach francuskich i brytyjskich, a nawet islandzkich i skandynawskich.

Bibliografia

Strony w języku polskim:
Troja na wikipedii

Strony w języku angielskim:
Troy at wikipedia.org
UNESCO list
Troy at livescience.com
Troy at Britannica
Frank Calvert - wikipedia

Zobacz także:
Starożytny Rzym
Ancient Rome
Starożytny Egipt